ေရာင္စုံပန္းတို႔ ပြင့္လန္းရာေျမ - တနသၤာရီ

ပန္းတို႕ ပြင့္လန္းရာေျမ၊ သံပရာပင္ေပါတဲ့ေျမ၊ ေရႊေပါရာေျမ၊ က်က္သေရရွိေသာၿမိဳ႕၊ ဥယ်ာဥ္မ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႕လို႕ ဘာသာ စကားေတြကို အေျခခံၿပီး တနသၤာရီရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကို အမ်ဳိးမ်ဳိး ဖြင့္ဆိုၾကတယ္၊ တနသၤာရီ ေခ်ာင္းႀကီးနဲ႔ ေခ်ာင္းငယ္ဆုံရာ အရပ္၊ ေတာင္ေတြ ၀န္းရံေန ၿပီး ေျမျပန္႔ အနည္းငယ္သာရွိတဲ့ အရပ္မွာ ၿမိဳ႕တည္ထားတယ္၊ ၿမိဳ႕တည္ရာမွာ ေရကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္လို႕ မေအာင္သာလို႕အမည္ရတဲ့ အမ်ဳိးသမီးကို စေတးခဲ့တယ္လို႕ဆိုတယ္၊ ေက်းဇူးရွင္ျဖစ္လို႕ နတ္အျဖစ္ ကိုးကြယ္ခဲ့တယ္၊ ၿမိဳ႕ေဟာင္းရဲ႕ အလယ္ တည့္တည့္ေလာက္မွာ ေက်ာက္တိုင္ စိုက္ ၿပီး အထိန္း အမွတ္လုပ္ ထားတယ္၊ သစ္သီးစုံတဲ့ အခ်ိန္မွာ ပူေဇာ္ပြဲ( နတ္ပြဲ ) လုပ္တယ္၊

``

တနသၤာရီၿမိဳ႕ကို  ဧကဒယ္ရာဇာက သကၠရာဇ္ ( ၆၃၅ ) - ခရစ္ႏွစ္ ၁၂၇၃ ၊ မွာတည္တယ္လို႕ေျပာတယ္၊ စဥ္းစားစရာေတြက ပုဂံေခတ္ နရပတိစည္သူမင္း လက္ထက္ ခရစ္ႏွစ္ ၁၁၉၆ မွာေရးထိုးတဲ့ ေက်ာက္စာမွာ ေတာင္ဘက္ပိုင္နက္က ထား၀ယ္၊ စညႊတ္၊ သင္ပုတ္၊ တနသာေရ၊ လင္ကြာ၊ သလႅင္ေၾကလို႔ ဆိုတယ္၊ တနသၤာရီၿမိဳ႕ မတည္ခင္ ႏွစ္တစ္ရာေလာက္ ကတည္းက ပုဂံက တနသၤာရီကို သိေနတယ္၊

ဒါ့အျပင္ ဗမာ မွတ္တမ္းေတြမွာ ပ်ဴေခတ္ ကတည္းက တနသၤာရီပ်ဴ ( ၿမိဳ႕ေတာ္ထား၀ယ္ ) လို႕ ေဖာ္ျပတယ္၊ အခုအခ်ိန္ တိုင္ေအာင္ တနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီး ( ၿမိဳ႕ေတာ္ထား၀ယ္ ) လို႕ သတ္မွတ္ထားတာလည္း စိတ္၀င္ စားစရာေကာင္း ပါတယ္။ ၁၈၂၄ခုႏွစ္မွာလည္း အဂၤလိပ္တို႕ တနသၤာရီနဲ႔ ရခိုင္ကိုရတယ္၊ ဒီမွာလည္း တနသၤာရီ ေဒသဆိုၿပီး ယခုတနသၤာရီ၊ မြန္၊ ကရင္ေဒသေတြကို ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တယ္။

ဦးႀကီးစိန္ေရးတဲ့ တနသၤာရီ သမိုင္းမွာလည္း တနသၤာရီၿမိဳ႕ မတည္မီ က်မိုင္းၿမိဳ႕၊ ေကာ့ဘိန္း ( ရမၼာ၀တီ )တို႕ကို မြန္ျပည္နယ္ထဲမွာ တည္တယ္၊ ဒီကမွ အခု ကံေမာ္ကၽြန္းမွာ ၾကကၠလင္းၿမိဳ႕၊ ၿပီးရင္ ပ၀ေက်းရြာ ( အုန္းပင္ကြင္း) မွာ ေထာင့္ကြယ္ၿမိဳ႕၊ ၿပီးရင္ ေမာ္တုံးေက်းရြာမွာ ဘန္ေရွာင္ၿမိဳ႕၊ ဒီကမွ သိေႏၷာ အထက္နားမွာ ေမာ္စြန္းႀကီးၿမိဳ႕၊ ၿပီးရင္ ေအာင္သာ၀ရၿမိဳ႕တို႕ကို အဆင့္ဆင့္တည္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပတယ္၊

ခရစ္ႏွစ္ ၁၂၇၃ မွာ တနသၤာရီၿမိဳ႕ တည္တယ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔ သိပ္သေဘာမက်ပါဘူး၊ ဒီထက္ ေစာမယ္ လို႕ထင္တယ္၊ ေတြ႕ရတဲ့ အေထာက္ အထားေတြထဲမွာ ေက်ာက္လက္နက္ေတြ ပါတယ္၊ သာရဘြင္၊ တကူ၊ ႀကိမ္ေခ်ာင္းေတြမွာပါ၊ ၿပီးေတာ့ ၿမိတ္ ( ဘိတ္ ) သိမ္ႀကီးေတာင္ ျပတိုက္ မွာလည္း ေလ့လာႏိုင္တယ္၊ လက္ရွိ လုံးခရမ္းေတာင္ ဆရာေတာ္ႀကီး ထိန္းသိမ္း ထားတဲ့ ျပတိုက္မွာေရာ၊ လူပုဂၢိဳဟ္ေတြ ဆီမွာလည္း ရွိေသးတယ္၊ ထူးျခား တဲ့  ေတြ႕ရွိခ်က္က  ေအာကၠင္း ေက်းရြာက ရတဲ့ ေက်ာက္ပန္းခ်ီပါ၊ ၿပီးေတာ့ ေရကန္ေအာ္က ေက်ာက္နံရံ ပန္းခ်ီလည္း ရွိေသးတယ္၊

ပ်ဴဓေလ့လို ႔ေဖာ္ႏိုင္တဲ့ လကၡဏာေတြေတာ့ မေတြ႕မိေသးဘူး၊ ရွိလိမ့္မယ္လို႕ ယုံထားတယ္၊ ဂ၀ံလက္ရာနဲ႔ပတ္ သက္ရင္ န၀ထပ္ေတာင္ ( နဂါးကပ္ေတာင္ ) က အႀကီးက်ယ္ဆုံး ျဖစ္တယ္၊ တနသၤာရီတိုင္း ေဒသႀကီး အတြင္း ေလ့လာ ေတြ႔ရွိရသမွ် ဂ၀ံယဥ္ေက်းမႈထဲမွာ အျမင့္ဆုံးနဲ႔  အႀကီးဆုံး လက္ရာျဖစ္တယ္၊ ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔ ေျမထိန္း နံရံလုပ္ထားတဲ့ ဂ၀ံနံရံ ( ၃)ထပ္ ေတြ႔ဖူးတယ္၊ ဂ၀ံဘုရားေတြ၊ ဂ၀ံ အေဆာက္အဦး ( သိမ္ )ကို ေတာင္ထိပ္မွာ ေဆာက္ထားတယ္၊ တနသၤာရီသားေတြရဲ႕ တန္ေဆာင္မုန္း မီးေမွ်ာပြဲကို န၀ထပ္ဘုရားမ်ာ စုရပ္ ထားတယ္။ ျမစ္ေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္ မီးေမွ်ာတယ္၊ ဒီမီးေမွ်ာပြဲက အစဥ္အဆက္ လုပ္တယ္၊ မိတ္ေဆြနဂါးမင္း အတြက္ ရည္စူးတယ္။

နဂါးမင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထင္ရွားတဲ့ ရိုးရာဓေလ့က နဂါးေလွျဖစ္တယ္၊ နဂါးေလွၿပိဳင္ပြဲေတြကို အစဥ္အဆက္ က်င္းပခဲ့ေပမယ့္ ဒုတိယကမၻာစစ္မ ွစတင္ၿပီး မက်င္းပႏိုင္ခဲ့တာ အေတာ္ၾကာၿပီလို႕ သိရတယ္၊ အခုလက္ရွိ နဂါးေလွေတြကို လယ္သစ္ေက်း ရြာမွာ (၄)စင္းနဲ႔ တနသၤာရီၿမိဳ႕မွာ (၁)စင္း ေလ့လာႏိုင္တယ္၊ နဂါးေလွနဲ႔ တြဲၿပီး သီဆိုရတဲ့ ေအဇာ သီခ်င္းကလည္း တနသၤာရီသားေတြ အတြက္ အျမတ္တႏိုးထားတဲ့ အႏုသုခုမျဖစ္တယ္၊ တနသၤာရီ အက၊ တနသၤာရီ ဂီတလို႕ ဗမာ့သမိုင္းေတြမွာ ေဖာ္ျပထားတယ္၊

ေနာက္ထပ္ နဂါးရုပ္ပုံေတြပါတဲ့ ဒဂၤါးေတြ ေတြ႕ရတယ္၊ နဂါးတစ္ေကာင္ရဲ႕ ေလွသ႑ာန္ပုံ ေတြရွိတယ္၊ အ၀ိုင္းပုံရွိ သလို ရွစ္ေျမွာင့္ပုံလည္း ေတြ႔ရတယ္၊ အႀကီးအေသး ေတြ႔ရတယ္၊ ထား၀ယ္မွာလည္း ပုံတူေတြရွိတယ္၊ ထား၀ယ္ သားေတြက ခဲဒဂၤါးလို႕ေခၚတယ္၊ ေ၀ဒီၿမိဳ႕ေဟာင္းမွာ အျမားအျပား တစ္ခါတည္း ေတြ႔ခဲ့ဖူးလို႔ ေ၀ဒီဒဂၤါးလို႕လည္း ေခၚတယ္၊ ဒဂၤါးေတြကို ခဲနဲ႔လုပ္ထားတယ္လို႕ ထင္ၾကေပမယ့္ ဘူမိေဗဒ ပညာရွင္တစ္ဦးက မဟုတ္ဘူးလို႕ ဆိုတယ္။

တပ္ဦး ရပ္ကြက္နဲ႔ လုံးခရမ္းေတာင္ေတြမွာ ရွိတဲ့ အကြက္က်က် ရွိေနတဲ့ ေက်ာက္တိုင္ေတြ ကလည္း စိတ္၀င္စားစရာပါ။ ျခံရွင္ေတြက ေတာရွင္းတဲ့ အခါ အခက္အခဲျဖစ္လို႕ ႏုတ္ၿပီး ပုံထား တဲ့  ေက်ာက္တိုင္ေတြ ေတြ႕ခဲ့ ဖူးတယ္၊ လုံးခရမ္းေတာင္မွာဆို ေက်ာက္အခ်ပ္လိုက္ စီေထာင္ထားတယ္၊ အရွည္ (၇)ေပေက်ာ္တယ္၊ လွဲေနတဲ့ ေက်ာက္ခ်ပ္ကို လူ(၆)ေယာက္ မႏိုင္ပါဘူး။

ဇာတိေသြး ဇာတိမာန္တက္ၾကြစရာ ဓါးေသြးေခ်ာင္းကိုလည္း သြားၾကည့္ သင့္တယ္၊ ဓါးေသြးရာ တစ္ခုကို ဓါးဘယ္ႏွစ္ေခ်ာင္း ေသြးသြားလည္းဆိုတာ တြက္ၾကည့္ရင္ ၾကက္သီး တဖ်န္းဖ်န္ထတယ္၊ ၿပီးေတာ့ သာသနိက အေဆာက္အအုံေတြ၊ ဘုံအဆင့္ေတြ၊ ခန္းမေဆာင္ႀကီးေတြနဲ႔၊ ျမန္မာမႈ အႏုပညာ ဘယ္ေလာက္ျမတ္ႏိုးဖို႕ ေကာင္းလဲေတြ႕ႏိုင္တယ္။

သမုတ္ခ်ဳန္းေတာင္ ေျခေတာ္ရာ၊ ျမ၀တ္ဆင္ေစတီ၊ ေလသာေတာင္ေစတီ၊ ၀ကၤဘာေတာင္ေစတီေတြ၊ ေခ်ာင္း ႀကီးေက်ာင္း ၊ေခ်ာင္းငယ္ေက်ာင္း၊ အတြင္းၿမိဳ႕ေဟာင္း၊ စပယ္ေလးရုံ ေခၚ ျမသီတာကုန္း၊ ေပၚေတာ္မူေတာင္ (သို႕) နန္းဦးေတာင္(သို႕) ၿမိဳ႕ဦးေတာင္၊ တပ္ဦးရပ္ကြက္၊ ေသာက္ေတာ္ေရတြင္းေတာင္၊ ေရွးေဟာင္းသုေတ သန ဌာန၏ အဆုိျပဳကုန္းမ်ား၊ သိမ္မ်ား၊ ရွစ္ေျမွာင့္ပုံ မဂၤလာေရကန္တို႕က ေလ့လာစရာေတြပါ။ ၁၉၉၉ခုႏွစ္မွာ အနည္းငယ္ တူးေဖာ္ေလ့လာဖူးတယ္၊ ကမၻာေက်ာ္ ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕ေဟာင္းကို ထိန္းေစခ်င္ပါတယ္။

စာေရးသူ - ဆရာေဇာ္သူရ https://www.facebook.com/sayazaw.zawthura