ဆလံုတုိင္းရင္းသားမ်ား

ကၽြန္ေတာ္ ေတြ႔ၾကံဳခဲ့ရေသာ ဆလံုတုိင္းရင္းသားမ်ား

ကုိလင္းဦး (အာဆင္နယ္) ေရးသားပါသည္။

ကၽြန္ေတာ္ ၿမိတ္ၿမိဳ႕သို႕ ေရာက္႐ိွစဥ္ အဘဦးသိန္းတင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ရပါသည္။ အဘဦးသိန္းတင္သည္ (၁၉၆၄)ခုႏွစ္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ ျပည္ေထာင္စုေန႕အခမ္းအနားသို႕ ဆလံုတိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ တက္ေရာက္ခြင့္ရ႐ိွခဲ့သူ ျဖစ္ပါသည္။ (၁၉၆၄) ခုႏွစ္က ၿမိတ္ႏွင့္ ေကာ့ေသာင္း၀န္းက်င္ ကၽြန္းစုမ်ားတြင္ ေနထိုင္လ်က္႐ိွေသာ ဆလံုလူဦးေရမွာ(၂၄၀၀)ဦးခန္႕ ႐ိွပါသည္။

“ပ်ဴ၊ မြန္၊ ျမန္မာ၊ သက္”ဟူေသာ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားအစ လူမ်ိဳးႀကီး(၄)စုမွာ ဆလံုတိုင္းရင္းတို႕မွာ “သက္”လူမ်ိဳးတို႕မွတစ္ဆင့္ ဆင္းသက္ လာခဲ့သည္ဟု မွတ္သားခဲ့ဖူး ပါသည္။ ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕ကို “ေမာ္ကင္း”ဟုလည္း ေခၚၾကပါသည္။ ပင္လယ္ထဲမွာ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး သစ္၊ ၀ါး၊ ရင္ကမ္းသားတို႕ႏွင့္ ဖြဲ႕စည္း တည္ေဆာက္ ထားသည့္ ႐ိုးရာေလွကို အိမ္လိုသေဘာထားၿပီး မိသားစုႀကီး တစ္ခုလံုး ေနၾက၊ ထိုင္ၾက၊ ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ၾက႐ံု သာမက သူတို႕ဘ၀၏ အေဖာ္မြန္ဟု ေခၚေသာ ေခြးမ်ားကိုလည္း တစ္ပါတည္း သယ္ေဆာင္သြားၾကပါသည္။ ဟိန္းဇဲ၊ ဘုတ္ကၽြန္း၊ ေမာင္းမကန္၊ ႐ွင္မြန္၊ မလိ၊ ျပင္ႀကီး၊ မီးစိမ္း၊ ကတန္၊ ဒံုးကၽြန္း၊ ၀ါးကၽြန္း၊ ပင္လယ္ေအာ္၊ လန္ပိတစ္၀ိုက္ မွာလည္း ပင္လယ္ထဲ ရာသီဥတုဆိုးခ်ိန္မွာ ယာယီီ ေျခတံ႐ွည္ တဲအိမ္ေလးမ်ား တည္ေဆာက္ၿပီး ေနထိုင္ၾက ပါသည္။

ေရမွာ ကၽြမ္းက်င္သျဖင့္ ပုလဲ၊ ေမွ်ာ့(ပင္မယ္ေမွ်ာ့)၊ ေရခူ၊ ငါး၊ ပုဇြန္ ၊ ကမာေတြငုပ္ၿပီး ကင္းမြန္၊ ႐ွပ္၊ ငါးႀကီး အန္ဖတ္ေတြကို ႐ွာေဖြရင္းႏွင့္လည္း အသက္ေမြးတတ္ၾက ပါသည္။ သူတို႕ ႐ိုးရာဓေလ့မ်ား ထဲတြင္ ဗံုတီးျခင္း၊ ဘင္(ဘင္ခရာ)တီးျခင္း။ သူတို႕ဘာသာ စကားႏွင့္ သီခ်င္းဆိုၿပီး ကခုန္ျခင္း၊ ႐ိုးရာနတ္ ကိုးကြယ္ျခင္း တို႕လည္း ပါ၀င္ပါသည္။ ဆလံု႐ိုးရာပြဲေတာ္ကို ေကာ့ေသာင္းၿမိဳ႕နယ္၊ စူငယ္ ဘာလိုင္း ေက်း႐ြာအုပ္စု၊ လန္ပိကၽြန္း၏ တစ္ဖက္ကမ္း “မႀကံဳဂလက္”ေက်း႐ြာတြင္ (၂၀၀၄)ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ အတြင္းက စည္ကား သိုက္ၿမိဳက္စြာ က်င္းပခဲ့ပါသည္။

(၁) ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕၏ ေမြးဖြားျခင္းအစ

(၁၉၆၄)ခုႏွစ္က မွတ္သား ေတြ႕႐ိွခ်က္မ်ားအရ ဆလံုတိုင္းရင္းသား တို႕သည္ စတင္ေမြးဖြားသည့္ ကေလးငယ္မ်ားကို ခ်က္ႀကိဳး ျဖတ္ၿပီးသည္ႏွင့္ ေရထဲသို႕ ႏွစ္စကၠန္႕ခန္႕ ေရထဲျမွပ္လိုက္၊ ႏွစ္လိုက္။ ေပၚလိုက္ သံုးႀကိမ္ခန္႕ ျပဳလုပ္ပါသည္။ သူတို႕ အယူအဆမွာ ေမြးစကေလးငယ္ ေရကိုု ကၽြမ္းက်င္ေစရန္၊ မေၾကာက္ေစရန္ ျဖစ္သည္ဟု ဆို၏။ ထိုသို႕ လြဲမွားေသာအယူအဆေၾကာင့္ တစ္ခ်ို႕ ကေလးငယ္မ်ားမွာ ေမြးစကပင္ ေသဆံုးသြားၾကပါသည္။ ဤကား ယခင္ကအျဖစ္အပ်က္။ ယခုအခ်ိန္တြင္မူ ဆလံုတိုင္းရင္းသားတို႕ ေခတ္မီလာသည္ဟု ဆိုရပါမည္။ ေမြးစကေလးငယ္ကို ေရထဲတြင္ မႏွစ္ၾကေတာ့။ ကို္ယ္၀န္ေဆာင္ကို ေမြးဖြားေပးသည့္ လက္သည္မွာ သူတို႕ဆလံုအမ်ိးသမီး အခ်င္းခ်င္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႕ေသာ္လည္း ယခုအခါ ခက္ခဲသည့္ ေမြးဖြားမႈမ်ားကို သူနာျပဳဆရာမႏွင့္ ေမြးေလ့ ေမြးထ ႐ိွလာၾကပါၿပီ။

(၂) ဆလံုတို႕၏ က်န္းမာေရး

ဆလံု တိုင္းရင္သားတို႕သည္ အစစ အရာရာတြင္ နတ္ဆရာကိုသာ အားကိုးၾကသည္။ တစ္စံုတစ္ေယာက္ ေနမေကာင္းလွ်င္ သူတို႕၏ အယူအဆမွာ နတ္ဖမ္းစားသည္ဟု အမ်ားအားျဖင့္ ယူဆၾကသည္။ နတ္ဆရာႏွင့္ တိုင္ပင္၍ ပူေဇာ္ပသ၊ ကိုးကြယ္တင္ေျမႇာက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေလ ့႐ိွၾကပါသည္။ သို႕ေသာ္လည္း ယခုခ်ိန္ခါတြင္ အခ်ိဳ႕ တိုင္းရင္းသားဆလံုတို႕မွာ ေခတ္မီလာသည္ဟု ဆိုရပါမည္။ ေနထိုင္မေကာင္း ျဖစ္ေသာ သူမ်ားကို ဆရာ၀န္ႏွင့္ ေဆးခန္းသို႕ ျပသ ကုသလာၾကပါသည္။ တစ္ဖက္ကလည္း သူတို႕အစြဲျဖစ္ေနသည့္ နတ္ဆရာႏွင့္ ပူေဇာ္ပသျခင္း ကိုလည္း လုပ္ၿမဲလုပ္ၾက ပါသည္။ ဆလံုအမ်ားစုတြင္ ျဖစ္ပြားတတ္သည့္ ေရာဂါမွာ ငွက္ဖ်ား စြဲျခင္းႏွင့္ အာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။

(၃) ၀တ္စားဆင္ယင္ျခင္း

ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕သည္ ေမြးကင္းစ ကေလးအ႐ြယ္မွ ငါးႏွစ္ ေျခာက္ႏွစ္အ႐ြယ္အထိ ယခင္က အ၀တ္အစား ၀တ္ေလ့၀တ္ထ မ႐ိွေသာ္လည္း ယခုအခါ အ၀တ္အစား ဆင္ယင္လာၾက ပါသည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ သူတို႕ဓေလ့အရ အေပၚပိုင္း၊ ေအာက္ပိုင္း လံုလံုၿခံဳၿခံဳ ၀တ္ဆင္သည္ ဆိုေသာ္လည္း ၊ အခ်ိဳ႕မွာ အိမ္ေထာင္က်သည္ႏွင့္ အေပၚပုိင္း ဗလာက်င္း ေနတတ္ၾကပါသည္။ သို႕ေသာ္လည္း ယခုအခါတြင္မူ အိုမင္းေသာအဘြားအ႐ြယ္မ်ားမွလြဲ၍ အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုမွာ အေပၚပိုင္း၊ ေအာက္ပိုင္း လံုလံုၿခံဳၿခံဳ ၀တ္ဆင္လာၾက ေပၿပီ။ ဆလံုအမ်ိဳးသားတို႕မွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ယခင္ကေအာက္ပိုင္းတြင္ လံုခ်ည္(သို႕မဟုတ္) ေဘာင္းဘီတိုႏွင့္ေနၿပီး အေပၚပိုင္းဗလာက်င္း ေနတတ္သည့္ သဘာ၀႐ိွပါသည္။ သူတို႕ဓေလ့အရ ေတာ္႐ံုတန္႐ံုလည္း ဖ်ားနာျခင္း မ႐ိွၾကပါ။ ခံႏိုင္ရည္႐ိွေသာ လူမ်ိဳးပင္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႕ေသာ္လည္း ယခုအခါ သူတို႕လည္း အေပၚပိုင္းအကၤ်ီမ်ား၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ ၀တ္ဆင္လာၾကေပၿပီ။ ဆလံုတိုင္းရင္းသားတို႕သည္ ပင္လယ္ႏွင့္အနီးအနားတြင္ ေန၍လားမသိ၊ သူတို႕၏အသားအေရာင္မွာ ညိဳေရာင္သန္းပါသည္။ ယခုအခါ ဆလံုတိုင္းရင္းသားတို႕မွာ ေခတ္မီလာသည့္အေလ်ာက္ ယိုးဒယားႏိုင္ငံမွေရာက္လာေသာ အ၀တ္အစား၊ ပါတိတ္။ တီ႐ွပ္တို႕ျဖင့္ သစ္သစ္လြင္လြင္ ေတာက္ေတာက္ ပပျဖစ္လာေလၿပီ။ ယခင္က ျဖစ္သလိုေနခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခါ သားသားနားနား ၀တ္ဆင္လာၾကေပၿပီ။

(၄) အစားအေသာက္

ဆလံုတို႕သည္ ပင္လယ္ထဲတြင္ အတည္တက် မေနဘဲ ေရၾကည္ရာ ျမက္ႏုရာသို႕ သြားလာ လုပ္ကိုင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ အေလ်ာက္ ပင္လယ္ေပ်ာ္မ်ား ျဖစ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ သူတို႕စားေသာက္ၾကသည္မွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပင္လယ္အစားအစာမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ပင္လယ္ကၽြန္းစု၊ ေက်ာက္ေဆာင္ မ်ားတြင္ တြယ္ကပ္လ်က္ ႐ိွေသာ ဂံုး(ခ႐ုတစ္မ်ိဳး အထဲတြင္႐ိွသည္)ဟု ေခၚသည့္ တငို ကိုခြာ၍ အထဲမွ ခ႐ုသဖြယ္ အရာကို ခ်က္ျပဳတ္ စားေသာက္ၾက ပါသည္။ ပင္လယ္ ေက်ာက္ေဆာင္ ဂူထဲတြင္႐ိွေသာ လင္းႏို႕၊ လင္းဆြဲမ်ားကို တုတ္႐ွည္ျဖင့္ ႐ိုက္ခ်ကာ ခုတ္ထစ္ ျဖတ္ေတာက္ ၍လည္း ခ်က္ျပဳတ္ သံုးေဆာင္ၾက ပါသည္။ သူတို႕သည္ စားသံုးဆီသံုးစြဲမႈ နည္းသူမ်ားျဖစ္သည့္ အေလွ်ာက္ တစ္လလံုးတြင္ မိသားစု(၆) ေယာက္အတြက္ ဆီ(၂၀)က်ပ္သားခန္႕သာ ကုန္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဆလံုအမ်ားစုတြင္ ေသြးတိုးေရာဂါ မ႐ိွၾကပါ။ ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕သည္ ပ်ားအံုဖြတ္ရာ တြင္လည္း အလြန္ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ သစ္ပင္ အျမင့္ေပၚတြင္ စြဲကပ္ေနေသာပ်ားအံုကို အုန္းလက္ မီးတုတ္ျဖင့္ ႐ိုက္ခ်ကာ ပ်ားအံုမွ ပ်ားရည္ကို ခံယူၾကပါသည္။ ပ်ားသလက္ႏွင့္ ပ်ားေပါက္စတို႕ကိုလည္း ခ်က္ခ်င္းပင္ လတ္လတ္ ဆတ္ဆတ္ စားသံုးၾက ပါသည္။ ဆလံုတို႕၏ သဘာ၀မွာ စားေသာက္ရာတြင္လည္း သူတို႕ ႐ိုးရာေလွေပၚတြင္ မိသားစု အားလံုး သိုက္သိုက္၀န္း၀န္း ေပ်ာ္ေပ်ာ္ ႐ႊင္႐ႊင္ ခ်က္ျပဳတ္ စားေသာက္ၾက ပါသည္။ ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕ စားသံုးသည့္ အ႐ြက္မ်ား ျဖစ္ေသာ ဆလံုမုန္လာ၊ ဆလံုမုန္ညင္း၊ ဆလံုကန္စြန္းတို႕မွာ အ႐ြက္အသားထူသည္မွ လြဲ၍ ေျမျပန္႕က မုန္လာ ၊ မုန္ညင္း၊ ကန္စြန္းတို႕ႏွင့္ အေတာ္ ဆင္တူပါသည္။ ထိုအ႐ြက္တို႕မွာလည္း ဆလံုေဒသ ေတာေတာင္ထဲတြင္ အေလ့က် ေပါက္ေနၾကျခင္းပင္။ ကၽြန္ေတာ္ ေတြ႕ဖူးသည့္ ဆလံုကြမ္း( ကြမ္းယာ အတြက္ လိုအပ္ေသာ ကြမ္း) မွာလည္း အ႐ြက္အသား ပိုထူကာ အေလ့က် ေပါက္ေနျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဆလံုတစ္ခ်ိဳ႕လည္း ကြမ္းစားတတ္ၾကသည္ကို ကၽြန္ေတာ္ ေတြ႕ဖူးပါသည္။

(၅) အလုပ္အကိုင္

ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕သည္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ရာတြင္ အားလံုးစုေပါင္း ၀ိုင္း၀န္း၍ လုပ္ေဆာင္ေလ့ ႐ိွၾကသည္။ ေတာထဲတြင္႐ိွေသာ သစ္ပင္ႀကီးမ်ားကို သူတို႕၏ စုေပါင္းစြမ္းအားျဖင့္ ခုတ္လွဲပါသည္။ ေလွထြင္း ပါသည္။ ထိုႀကီးမားေသာ သစ္ထြင္းေလွကို ပင္လယ္ကမ္းေျခဆီသို႕ သယ္ေဆာင္ ထုတ္ယူသည္မွာလည္း အလြန္စနစ္က်ကာ အားက်ဖြယ္ရာ ေကာင္းပါသည္။ ပင္လယ္ကမ္းစပ္ ေနရာမ်ားတြင္ ေပါက္ေရာက္ေလ့႐ိွေသာ ရင္ကမ္းပင္မွ ရင္ကမ္း အလက္မ်ားကို တစ္စုႏွင့္တစ္စု စီစီညီညီ ထပ္ကာ ျပဳလုပ္ထားေသာ ရင္ကမ္းေလွမွာ အလြန္ပင္လက္ရာေျမာက္လွပါသည္။ ထိုရင္ ကမ္းေလွတြင္ သံခ်က္ဆို၍ တစ္ခ်က္မွ်မပါ၊ ႀကိမ္ျဖင့္သာ ရစ္ပတ္ျခင္း ၊ ကြပ္ျခင္း ျပဳလုပ္ထားသည္မွာ ခ္ိုင္ခန္႕လွပါသည္။ စိစပ္လွပါသည္။ ေရတစ္စက္မွ် ေလွ၀န္းထဲသို႕ မ၀င္ပါ။ သူတို႕၏ ကၽြမ္းက်င္မႈေၾကာင့္ လိႈင္းေလလာလည္း ေၾကာက္လန္႕မႈ မ႐ိွၾကပါ။ သို႕ေသာ္လည္း လိႈင္းေလမ်ား အလြန္ျပင္းထန္စြာ တိုက္ခတ္ လာေသာအခါ သူတို႕သည္ ကမ္းေျခမ်ား၊ ေလကြယ္ရာကၽြန္းစုမ်ားတြင္ စုေပါင္း၍ ေနထိုင္ေလ့႐ိွၾက ပါသည္။

ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕၏ အလုပ္အကိုင္ကို ေဖာ္ျပရလွ်င္ ငါးဖမ္းျခင္း၊ ပုလဲငုပ္ျခင္း၊ ပင္လယ္ ေမွ်ာ့ငုပ္ျခင္း၊ ကႏုကမာ ႐ွာေဖြျခင္း၊ ပ်ားဖြတ္ျခင္း၊ ငွက္သိုက္႐ွာျခင္း၊ ေရႏွင့္ပါတ္သက္ေသာ လုပ္ငန္း အ၀၀ကို ကၽြမ္းက်င္စြာ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေက်ာက္ႀကိဳ ေက်ာက္ၾကားထဲသို႕ ႏွစ္ခြစူး၊ မွိန္းတံ႐ွည္ႏွင့္ ငါးထိုးေနေသာ ကေလးငယ္မ်ားကိုလည္း ကၽြန္ေတာ္ျမင္ဖူး ပါသည္။ ယခုအခါ ေခတ္မီလာေသာ ဆလံုတို႕မွာ ေရငုပ္မ်က္မွန္ အေကာင္းစားႏွင့္ ေအာက္စီဂ်င္ အသက္႐ွဴဘူးတို႕ျဖင့္ ေရငုပ္ကာ ပုလဲ႐ွာေနၾကၿပီ၊ ပင္လယ္ေမွ်ာ့ ႐ွာေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါသည္။

ကၽြန္ေတာ္ ေတြ႕ခဲ့ေသာ ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕မွာ ေယာက္်ားေလးေရာ၊ မိန္းကေလးပါ အသက္(၁၀) ႏွစ္ခန္႕တြင္ ေရႏွင့္ ပါတ္သက္၍ အစစ အရာရာ အလြန္ကၽြမ္းက်င္ေနၾကေလၿပီ။ ထိုစဥ္က ကၽြန္ေတာ့္ မ်က္စိေ႐ွ႕တြင္ပင္ (၁၀)ႏွစ္သားခန္႕ ႐ိွေသာ ဆလံု ေယာက္်ားေလးမွာ ခက္ရင္း စူးခြ မွိန္းတံ႐ွည္ကုိ ကိုင္ေဆာင္လ်က္ (၁၅)ေပခန္႕ နက္ေသာ ပင္လယ္ေရထဲသို႕ ေလွေပၚမွ ပလံုကနဲ ခံုဆင္း လိုက္သည္မွာ (၁၀) မိနစ္ခန္႕ပင္ မၾကာလိုက္ပါ။ သူျပန္တက္လာေသာ အခါ လက္ထဲတြင္ (၂)ေပခန္႕႐ိွေသာ ငါးမန္းျဖဴတစ္ေကာင္ ပါလာသည္ကို ေတြ႕ရသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္မွာ လြန္စြာပင္ အံ့ၾသသြားပါသည္။ မနက္ပုိင္းကလည္း ထိုနည္းတူစြာ ငါးလိပ္ေက်ာက္ (လိပ္ပံုသ႑န္ငါးျပားႀကီး) တစ္ေကာင္းကို ရခဲ့ေၾကာင္း၊ ထိုသူငယ္က လက္ဟန္ေျခဟန္ျဖင့္ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေျပာျပပါ ေသးသည္။ ဆလံုတို႕သည္ လူႀကီး လူငယ္မေ႐ြး အအားမေနဘဲ အၿမဲတေစ အလုပ္လုပ္ေနေသာ လူမ်ိဳးပင္ ျဖစ္ပါသည္။ လြတ္လပ္မႈကို ျမတ္ႏိုုးကာ တစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခု အလုပ္ လုပ္ေနေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ားပင္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ သူတို႕သည္ လက္ထဲတြင္ ခက္ရင္း စူးခြ မွိန္းတံ႐ွည္ကို ကိုင္ေဆာင္ကာ ကမ္းေျခ၊ ေက်ာက္ေဆာင္၊ ေက်ာက္ႀကိဳ ေက်ာက္ၾကားေအာက္႐ိွ ငါးမ်ိဳးစံုတို႕ကို ထိူးယူ ဖမ္းဆီးၾက ပါသည္။ ဟိုိုစဥ္က ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕ ငါးဖမ္းသည္ ဆိုသည္မွာ ငါးဖမ္း ပိုက္မ်ားျဖင့္ ဖမ္းေလ့ ဖမ္းထ နည္းပါး ပါသည္။ သို႕ေသာ္ ယခုအခါတြင္မူ ငါးဖမ္းပိုက္ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ အေတာ္မ်ားမ်ား ဖမ္းဆီးလာၾက ပါသည္။ သူတို႕ဘ၀မွာ ယခင္က ဖမ္းယူရ႐ိွ ငါးမ်ားႏွင့္ ေရငုပ္၍ ရ႐ိွေသာ ပုလဲ၊ ပင္လယ္ေမွ်ာ့ တို႕ကို ေရာင္းခ်ရာတြင္ ေစ်းႏွိမ္ျခင္း ခံရေသာ္လည္း ယခုအခါ ထိုက္ထိုက္တန္တန္ ေစ်းမွန္၊ အေလးမွန္ ရ႐ိွခဲ့ပါၿပီ။ ဖဲ႐ိုက္ကာ ကက္ဆက္နားေထာင္ ေနၾကေသာ ဆလံုမ်ား၊ ေ႐ႊဆြဲႀကိဳး တ၀င္း၀င္းႏွင့္ ဆလံုမ်ား၊ ျခင္းလံုးခတ္ကာ အပန္းေျဖ ေနၾကေသာ ဆလံု ကေလးငယ္မ်ား၊ ဘာပဲေျပာေျပာ ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕ လူေနမႈဘ၀ တိုးတက္ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာခဲ့သည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

(၆) ထိမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္း

ဆလံု တိုင္းရင္းသား တို႕သည္ ကေလး မီးဖြားလွ်င္ ေမြးဖြားလာလွ်င္ ေမြးဖြားစကေလး အတြက္ နတ္ဆရာႏွင့္ နတ္ကိုးကြယ္ ၾကသည္။ ေသဆံုးသြား လွ်င္လည္း ေသဆံုးသူ ေကာင္းရာ မြန္ရာ ေရာက္ေအာင္ နတ္ဆရာႏွင့္ ပူေဇာ္ပသေလ့ ႐ိွသည္။ ထိုနည္းတူစြာ သတိုးသားႏွင့္ သတိုးသမီး ထိမ္းျမား လက္ထပ္ပြဲတြင္လည္း နတ္ဆရာႏွင့္ ႐ိုးရာနတ္ကို ပူေဇာ္ပသမႈ ျပဳမွသာလွ်င္ လင္မယား အရာေျမာက္ သည္ဟု ဆလံုတို႕က ယူဆပါသည္။ ဆလံုတိုင္းရင္းသား တို႕သည္ ငယ္႐ြယ္စဥ္ကပင္ အိမ္ေထာင္ျပဳသူမ်ား ျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ အသက္(၁၇)၊ (၁၈)ႏွစ္ခန္႕တြင္ အိမ္ေထာင္ျပဳေလ့ ႐ိွပါသည္။ အမ်ိဳးသား တစ္ေယာက္သည္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ကို သေဘာက် ႏွစ္သက္ေသာအခါ အမ်ိဳးသမီး မိဘမ်ားထံသြား၍ ေတာင္းရမ္းရပါသည္။ ထိုသို႕ ေတာင္းရမ္းစဥ္ အမ်ိဳးသားႏွင့္အတူ မိဘ(၂)ပါး ပါရသည္။ ဆလံုတို႕၏ အႀကီးအကဲ ပါရသည္။ အမ်ိဳးသမီးဘက္က လက္ခံေသာအခါ မဂၤလာပြဲရက္ကို ေန႕သတ္မွတ္၍ နတ္ဆရာႏွင့္ တိုင္ပင္ကာ စားေသာက္ ဖြယ္ရာမ်ားကို စီမံျပင္ဆင္ၾက ပါသည္။

သူတို႕၏ အစားအေသာက္မ်ားကား အထူးအဆန္းမဟုတ္ပါ။ ငါးကင္မ်ား၊ ဆီနည္းနည္းျဖင့္ ေၾကာ္ထားေသာ လင္းႏို႕ေၾကာ္၊ လင္းဆြဲေၾကာ္၊ အူ အသည္းမ်ား ထုတ္ထားေသာ ၾကက္ေကာင္လံုးျပဳတ္၊ ၾကက္ေကာင္လံုးကင္၊ တစ္ခါတစ္ရံရတတ္ေသာ သင္းေခြခ်ပ္ေၾကာ္၊ ေမ်ာက္သားေၾကာ္ႏွင့္ ပ်ားရည္၊ အရက္တို႕ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေမ်ာက္ေခ်းခါးကိုလည္း ဆလံုတို႕ စားေလ့ စားထ ႐ိွပါသည္။ မဂၤလာ အခမ္းအနား က်င္းပသည့္ ေန႕ရက္တြင္ တစ္စုတစ္ေ၀းတည္း ေနၾကသည့္ ဆလံုတို႕မွာ မည္သည့္ကိုယ္ေရး ကိုယ္တာ အလုပ္ကိုမွ် မလုပ္ဘဲ မဂၤလာပြဲအတြက္သာ အားလံုး ၀ိုင္း၀န္း လုပ္ေဆာင္ ခ်က္ျပဳတ္ၾက ပါသည္။ နံနက္(၉)နာရီခန္႕တြင္ ဆလံုနတ္ဆရာ ေရာက္လာ ပါသည္။ သူ႕လက္ထဲတြင္ ပေလြကဲ့သို႕ေသာ တူရိယာေလးတစ္ခု ပါလာပါသည္။ ဆလံုမဂၤလာပြဲကို မ်ားေသာ အားျဖင့္ ပင္လယ္ကမ္းစပ္ သဲေသာင္ျပင္တြင္ က်င္းပေလ့ ႐ိွပါသည္။ ဆလံု နတ္ဆရာတစ္ေယာက္ မဂၤလာပြဲသို႕ ေရာက္႐ိွလာခ်ိန္တြင္ နတ္ပူေဇာ္ပြဲအတြက္ အစားအေသာက္မ်ား ျပင္ဆင္ၿပီး အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ နတ္ဆရာသည္ ေ႐ွးဦးစြာ သူတို႕၏ ဆလံု႐ိုးရာနတ္ကို လက္ႏွစ္ဖက္ ေခါင္းေပၚေျမႇာက္ကာ အေပၚေအာက္ လႈပ္႐ွားလ်က္ ပေလြမႈတ္ကာ ပင့္ဖိတ္ပါသည္။ ၿပီးေနာက္ လက္ထပ္မည့္ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး လက္ေလးဖက္ကို ပူးယွက္ေစကာ သူတို႕ လက္ေပၚသို႕ နတ္ဆရာ၏ လက္၀ါးႏွစ္ဖက္ကို အုပ္မိုးလိုက္ ပါသည္။ ထို႕ေနာက္ သူတို႕ ႐ိုးရာျဖင့္ ဤမဂၤလာ ေမာင္မယ္ကို ရာသက္ပန္ ေစာင့္ေ႐ွာက္ေစလိုေၾကာင္း သူတို႕၏ က်န္းမာေရးအတြက္ သူတို႕ အလုပ္အကိုင္ အတြက္ အကူအညီမ်ား ေပးေစလိုေၾကာင္း တိုင္တည္ေျပာဆို ပါသည္။ သတိုးသားႏွင့္ သတိုးသမီးကိုလည္း ရာသက္ပန္႐ိုးရာ ႐ိုးေျမက် ေပါင္းေဖၚမည့္အေၾကာင္း ႐ိုးရာနတ္ထံ လက္ေလးဖက ္ေျမႇာက္ကာ တုိင္တည္ေစ ပါသည္။

ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕သည္ တစ္လင္တစ္မယား စနစ္ကိုသာ က်င့္သံုးေသာသူမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ သူတို႕ ေလာကတြင္ အိမ္ေထာင္ေရး ေဖာက္ျပန္မႈကို လံုး၀လက္မခံေခ်။ အိမ္ေထာင္ေရး ေဖာက္ျပန္သူမ်ားကို သူတို႕အစုအေ၀းမွ ရာသက္ပန္ႏွင္ထုတ္ကာ သူတို႕ႏွင့္ လံုး၀ အဆက္အသြယ္ မလုပ္ေတာ့ပါ။ သူတို႕သည္ အစုအေ၀းႏွင့္ ေနတတ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ ထိုကဲ့သို႕ အျပစ္ဒဏ္မ်ိဳးကို အလြန္ပင္ ေၾကာက္႐ြံ႕ၾက ပါသည္။ သူတို႕သည္ အိမ္ေထာင္က်ေသာ အခါ သူတို႕အတြက္ (မဂၤလာေမာင္မယ္အတြက္) ႐ိုးရာေလွတစ္စီး၊ ငါးဖမ္းပုိက္တစ္စံုႏွင့္ ငါးဖမ္းကိရိယာအခ်ိဳ႕ကို လက္ဖြဲ႕ လိုက္ပါသည္။ ဇနီးေမာင္ႏွံ ႏွစ္ေယာက္ ဒိုးတူေပါင္ဖက္ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ၾကေတာ့ဟု ဆိုလိုသည့္ သေဘာပင္။ သို႕ေသာ္ ဇနီးေမာင္ႏွံႏွစ္ေယာက္မွာ အေ၀းသုိ႕သြားစရာမလို၊ သည္အစုအေ၀းမွာပင္ ေနထိုင္ေစပါသည္။

ဆလံု႐ိုးရာ နတ္ပြဲမ်ားတြင္ နတ္ဆရာသည္ နတ္ကုိတိုင္တည္ ပူေဇာ္ၿပီးေနာက္ နတ္ပူးလာၿပီး နတ္၀င္ လာသည္ဟု ဆိုကာ တုန္တက္လာပါသည္။ ၿပီးေနာက္ အရက္ေသာက္ပါသည္။ ငါးကင္၊ ၾကက္ေကာင္လံုးကင္၊ အစားအေသာက္မ်ား စားပါသည္။ ၿပီးေနာက္ နတ္ဆရာ တုန္တုန္ယင္ယင္ျဖင့္ ကပါသည္။ ပရိသတ္ကလည္း လိုက္ကပါသည္။ နတ္ဆရာ နတ္၀င္သည္မွာ နာရီ၀က္ခန္႕သာ ၾကာပါသည္။ နတ္ဆရာထံမွ နတ္ထြက္သြားေသာအခါ တုန္တုန္ယင္ယင္ အမူအရာမ်ား ေပ်ာက္ကြယ္သြား ပါသည္။ ဆလံုတို႕၏ မဂၤလာပြဲ ကပြဲကား တစ္နာရီၤခန္႕ ၾကာျမင့္ပါသည္။

(၇) တေစၦႀကီးပြဲ

တေစၦႀကီးပြဲ ဆိုသည္မွာ အျခားမဟုတ္ပါ။ ေသဆံုးသူမ်ားကို ေကၽြးေမြးသည့္ပြဲပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕၏ အယူအဆမွာ ေသဆံုးသြားသူတို႕သည္ ေကာင္းရာ မြန္ရာေရာက္သူူ ႐ိွသကဲ့သို႕ တစ္ခ်ိဳ႕မွာ တေစၦ၊ သရဲျဖစ္ေနသည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ ထိုတေစၦ၊ သရဲမ်ား၊ စားရမဲ့၊ ေသာက္ရမဲ့ ျဖစ္ေနသည္ကို မလိုလားသျဖင့္ တစ္ႏွစ္တစ္ခါ သူတို႕႐ိွရာ သခၤ်ိဳင္းသို႕သြား၍ သူတို႕ကိုပင့္ဖိတ္ကာ ေကၽြးေမြးျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဆလံုတို႕သည္ ေသဆံုးသူမ်ားကို ကၽြန္းတစ္ကၽြန္းတြင္ ျမႇပ္ႏွံ သၿဂၤိဳဟ္ေလ့ ႐ိွပါသည္။ ထိုသခၤ်ိဳင္းတြင္ တစ္ႏွစ္တစ္ခါ( ႏွစ္စဥ္ ဇန္န၀ါရီလ ) က်င္းပေသာ တေစၦပြဲႀကီးတြင္ ထံုးစံအတိုင္း မပါမျဖစ္သည္မွာ ႐ိုးရာ နတ္ဆရာႏွင့္ နတ္ပြဲပင္ျဖစ္ပါသည္။ နတ္ဆရာက ႐ိုးရာနတ္ကို ပင့္ဖိတ္ၿပီးလွ်င္ အစားအေသာက္မ်ားႏွင့္ ပူေဇာ္ပသေလသည္။ ေသဆံုးသူမ်ား ကိုလည္း ပင့္ဖိတ္ ေကၽြးေမြးေလသည္။ ၿပီးေနာက္ နတ္ဆရာက တုန္တုန္ ယင္ယင္ႏွင့္ ေကြးေနေအာင္ ကပါေတာ့သည္။ ပရိသတ္မ်ား ကလည္း ဗံုတီးၿပီး ကၾကပါသည္။ သူတို႕အကမွာ အာဖရိက လူ႐ိုင္းအကမ်ားႏွင့္ အေတာ္ပင္ ဆင္တူပါသည္။ အရက္ေသာက္ထားၿပီး ေသြးၾကြ ေနတာလည္း ပါပါလိမ့္မည္။ ကၽြန္း ကမ္းေျခ၊ ပင္လယ္ေသာင္စပ္မွပင္ ကေနၾကသူ အမ်ားသား။ မည္သို႕ပင္ဆိုေစ ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕၏ ဤဓေလ့မွာလည္း ခ်စ္စရာပင္ မဟုတ္ပါေလာ။

(၈) ဆလံု႐ိုးရာေလွကို လြန္းတင္ျခင္း

ဆလံု တိုင္းရင္းသားတို႕သည္ သူတို႕၏ သစ္ထြင္းေလွႏွင့္ စက္တပ္ေလွမ်ားကို တစ္ႏွစ္တစ္ခါ မွန္မွန္ လြန္းတင္ေလ့ ႐ိွပါသည္။ ပင္လယ္သဲေသာင္ျပင္၀ယ္ လြန္းတင္ရန္ျပင္ဆင္ထားသည့္ ႐ိုးရာေလွမွ ေပါက္ၿပဲေနသည္ ့ေနရာမ်ားကို မီးတုတ္ျဖင့္ ႐ိႈ႕လိုက္ေသာအခါ မေကာင္းသည့္ ပုန္းညက္မ်ား ကြာက်လာ ပါသည္။ မီးတုတ္မွာ အုန္းလက္ျဖင့္ မီး႐ိႈ႕ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေပါက္ၿပဲ ယိုစိမ့္က်ေနသည့္ ပုန္းညက္ အေဟာင္း ေနရာတြင္ ပုန္းညက္အသစ္ျဖင့္ ဖာေထးပါသည္။ သူတို႕သည္ ေလွကို လြန္းတင္ရာတြင္ စုေပါင္း လုပ္ေဆာင္ၾကသျဖင့္ မည္မွ်ပင္ ႀကီးသည့္ေလွ ျဖစ္ေစကာမူ အမ်ားဆံုး လုပ္ရပါလွ်င္ ငါးရက္ခန္႕သာ ၾကာျမင့္ပါသည္။ ရင္ကမ္းေလွကို လြန္းတင္ရာတြင္ အျခားေလွႏွင့္စာလွ်င္ သက္သာပါသည္။ လိုအပ္ေသာ ေနရတြင္ ပုန္းညက္အသစ္ျဖင့္ ဖာေထးျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။

(၉) ကၽြန္ေတာ့္ကိုယ္ေတြ႕ ေ႐ႊေအာင္ပြဲ

ကၽြန္ေတာ့္ကိုယ္ေတြ႕ ႀကံဳခဲ့ရသည့္ ဆလံုတို႕၏ ေ႐ႊ႐ွာေဖြျခင္းၿပီးဆံုးျခင္း ေအာင္ပြဲ အေတြ႕အႀကံဳေလးကို ေျပာျပခ်င္ ပါေသးသည္။ ေနရာကား ေ႐ႊကၽြန္းေလး သဲေသာင္ျပင္၊ သဲေသာင္ကုန္း ကမူေနရာတြင္ ဆလံု နတ္ကြန္းတစ္ခု နတ္ကြန္းအထဲတြင္ ထမင္းေၾကာ္၊ ငါးေၾကာ္၊ ၾကက္ကင္၊ အရက္မ်ား။ နတ္ကြန္းနံေလးတြင္ ေရာင္စံုျခယ္သထားေသာ သစ္သားျပားမ်ား (အက်ယ္တစ္ေပ၊ အ႐ွည္ေျခာက္ေပ၊ ထု ႏွစ္လက္မခန္႕) စိုက္ထူ ထားသည္။ ေျမႀကီးထဲတြင္ တစ္ေပခန္႕သာတူးထည့္ထားျခင္းျဖစ္သည္။

“ဒံု...ဒံု...ဒံုတလံုတုန္...ဒံု.....ဒံု”

“ဒံု.......တလံုတုန္......ဒံု.....ေဟး.......ေဟး........ေဟး ”
ဆလံုတို႕၏ ေအာင္ပြဲ၊ ဆလံုတို႕ ေ႐ႊ႐ွာသည္မွာ တစ္လျပည့္ခဲ့ၿပီ။ သူတို႕ ေ႐ႊ႐ွာသည္မွာလည္း ႐ိုး႐ိုးေလးပင္။ ေပါက္တူး၊ ေပါက္ျပားတို႕ျဖင့္ အက်ယ္ ၃ေပ၊ အနက္ ၄ေပခန္႕ က်င္းမ်ားတူးကာ၊ အခ်ိဳ႕ကလည္း အက်ယ္ ၄ေပ၊ အနက္ ၅ေပခန္႕ က်င္းမ်ားတူးၾကသည္။ က်င္းထဲမွရေသာ ေျမစာမ်ားကို “ယင္း”ဟုေခၚေသာ သစ္သားဒယ္မ်ားထဲသို႕ ထည့္၊ ေရထည့္ၿပီးေနာက္ လက္ႏွစ္ဖက္ျဖင့္ “ယင္း”ကို ဆန္ေကာ၀ိုင္း လွည့္လည္ျခင္းပင္။ ထိုသို႕ လွည့္ရာတြင္ ျဖည္းျဖည္းမွန္မွန္ လွည့္ရပါသည္။ ေရကို မၾကာခဏ ထည့္ေပး ရပါသည္။

ေဟာ.. အခု ဆလံုတို႕၏ ေ႐ႊေအာင္ပြဲလာၿပီ။ ဆလံုေခါင္းေဆာင္ ဦးဘထြန္း၏ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ ဆလံုတို႕ တစ္လတိတိေ႐ႊ႐ွာေပးခဲ့ၿပီ။ သူတို႕႐ွာသည့္ေ႐ႊကို သက္ဆိုင္ရာက ညေန(၅)နာရီဆိုလွ်င္ ခ်က္ခ်င္း ေငြအျပည့္ ေခ်၍ ေပါက္ေစ်းအတိုင္းယူသည္။ မည္သို႕ဆိုေစ ဆလံုတို႕ တာ၀န္ေက်ပါသည္။ သူတို႕ ေအာင္ပြဲတစ္ခု ရခဲ့ၿပီ မဟုတ္ပါေလာ။ ထို႕ေၾကာင့္ ေအာင္ပြဲကို ၿခိမ့္ၿခိမ့္သဲ က်င္းပေနသည္။ ေအာင္ပြဲႏွင့္အတူ ပတ္၀န္းက်င္ တစ္ခုလံုးတြင္ ဗံုသံ ၊ ဘင္သံ၊ ဗံုတစ္လံုးႏွင့္ ဘင္တစ္ခု ( ဘင္ခရာ အဖြဲ႕တြင္ သံုးသည့္ဘင္) မ်ားက မိုးဟိန္းသလို ဟိန္းထြက္ေနသည္။ ဆလံုအမ်ိဳးသားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးတို႕ စည္းခ်က္ညီညီ ေျခလက္အေ႐ႊ႕အေျပာင္း အခ်ိဳးတို႕ျဖင့္ ကခုန္ေနၾကသည္။ ပါစပ္မွလည္း ေဟး.....ေဟး......ဟု အားမာန္ပါပါ ေအာ္ဟစ္ေနၾကသည္ ။ အင္မတန္ ေပ်ာ္စရာ ေကာင္းလွသည္။ ဦးဘထြန္းႏွင့္ နတ္ဆရာတို႕ ထမင္း၊ ဟင္း၊ ငါးကင္၊ ၾကက္ေၾကာ္၊ အရက္တို႕ျဖင့္ သူတို႕ ႐ိုးရာနတ္ကို ပသပူေဇာ္ေနၾကသည္။ သူတို႕ေ႐ွ႕တြင္ နတ္ကြန္း၊ သဲကုန္းျမင့္ေပၚက နတ္ကြန္း၊ သူတို႕ ပူေဇာ္ပသပံုမွာ လက္ႏွစ္ဘက္ကို ကားထား၍ ေခါင္းေပၚ ေျမႇာက္လိုက္၊ နည္းနည္း ေအာက္ခ်လို္က္ လုပ္ျခင္းပင္၊ ပါးစပ္မွလည္း ဆလံုလို တတြတ္တြတ္ျဖင့္ ေရ႐ြတ္ျမည္တမ္း ဆုေတာင္း ေနၾကသည္။ ေ႐ႊ႐ွာသည့္ သူတို႕ေအာင္ပဲြေပးေသာ ႐ိုးရာနတ္အား ေက်းဇူးတင္ပါေၾကာင္း နတ္ဆရာက ထပ္တလဲလဲ ေျပာေနျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

ေအာင္ပြဲ....၊ မဟာေအာင္ပြဲ၊ ေအာင္ပြဲသံက မိုးယံသို႕ ေအာင္ျမင္စြာ ထိုးတက္ သြားေလၿပီ။ ဆလံု အမ်ိဳးသား အမ်ိဳးသမီးတို႕၏ အခ်က္က်က် ကႀကိဳး၊ ကကြက္ႏွင့္ ဗံုသံ၊ ဘင္သံမ်ား... စည္ညံလို႕... ..ေပ်ာ္စရာ...ေပ်ာ္စရာ .. ေပ်ာ္စရာအတိ... .ေပ်ာ္စရာအျပည့္.....။ ။