ဆူနာမီ ေကာလဟာလကို စိုးရိမ္ေနသူမ်ား ဖတ္ဖို႕
(ေဒါက္တာထြန္းလြင္ )
ဘာရင္ကြ်န္းဟာ ကပၸလီကြ်န္းစု အတြင္းရွိ အိႏၵိယႏိုိုင္ငံက ပိုင္ဆိုင္ေသာ ကြ်န္းျဖစ္ပါတယ္။ ကပၸလီကြ်န္းစုတြင္ ပါ၀င္ေသာ Port Blair ျမိဳ႕ရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ဖက္ ၁၃၅ ကီလိုမီတာ အကြာမွာ တည္ရွိ ပါတယ္။ ဆူမႀတာကြ်န္းနဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ အႀကား တည္ရွိေနေသာ မီးေတာင္ အစြယ္တန္း (Volanic arc) တြင္ တစ္ခုတည္းေသာ မီးေတာင္ရွင္ တစ္ခုျဖစ္ ပါတယ္။ ေျမေအာက္ အနက္ ၂၂၅၀ မီတာအနက္မွ အထက္ေျမေပၚ အျမင့္ ၃၅၄ မီတာအထိ ထိုးထြက္ေနေသာ မီးေတာင္ရွင္ျဖစ္ ပါတယ္။
(ေဒါက္တာထြန္းလြင္ )
ဘာရင္ကြ်န္းဟာ ကပၸလီကြ်န္းစု အတြင္းရွိ အိႏၵိယႏိုိုင္ငံက ပိုင္ဆိုင္ေသာ ကြ်န္းျဖစ္ပါတယ္။ ကပၸလီကြ်န္းစုတြင္ ပါ၀င္ေသာ Port Blair ျမိဳ႕ရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ဖက္ ၁၃၅ ကီလိုမီတာ အကြာမွာ တည္ရွိ ပါတယ္။ ဆူမႀတာကြ်န္းနဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ အႀကား တည္ရွိေနေသာ မီးေတာင္ အစြယ္တန္း (Volanic arc) တြင္ တစ္ခုတည္းေသာ မီးေတာင္ရွင္ တစ္ခုျဖစ္ ပါတယ္။ ေျမေအာက္ အနက္ ၂၂၅၀ မီတာအနက္မွ အထက္ေျမေပၚ အျမင့္ ၃၅၄ မီတာအထိ ထိုးထြက္ေနေသာ မီးေတာင္ရွင္ျဖစ္ ပါတယ္။
ဒီမီးေတာင္က မီးခိုးေငြ႕ေတြသာမက မီးပြားေတြပါ ပါ၀င္တဲ့ မီးခိုးေငြ႕ေတြ မီးေတာင္ထိပ္၀က ပန္းထြက္ေနတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ မီးေတာင္ ေပါက္ကြဲမႈေတြရဲ႕ ေရွ႕ေျပး နိမိတ္ပါပဲ။ စိုးရိမ္ေနႀကတဲ့အတိုင္း မီးေတာင္ဟာ ေပါက္ကြဲခဲ့ရင္ေတာ့ ေျမငလ်င္ကေတာ့ လႈပ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီငလ်င္ကေန ဆူနာမီျဖစ္ဖို႕ေတာ့ လႈပ္တဲ့ ငလ်င္ဟာ အခ်က္(၄)ခ်က္ လိုအပ္တယ္။
(၁) ေရေအာက္ငလ်င္ (Maritime earthquake) ျဖစ္ရမယ္။
(၂) အင္အားက ရစ္ခ်္တာစေကား (၇)အထက္ ျပင္းထန္ရမယ္။
(၃) ေျမငလ်င္ ဗဟိုခ်က္ဟာ အနက္ (၈၀)ကီလိုမိတာ မေက်ာ္တဲ့ အနက္တိမ္ ျဖစ္ရမယ္။
(၄) ေျမငလ်င္လႈပ္လို႕ ေျမသား တုန္ခါမႈဟာ အထက္ေအာက္ လႈပ္ရွားမႈျဖစ္ရမယ္။ အဲဒီခ်က္ (၄)ခ်က္နဲ႕ ကိုက္မွ ဆူနာမီ ျဖစ္ႏို္င္တယ္လို႕ ကြ်န္ေတာ္ေလ့လာ သိရွိထားရ ပါတယ္။
အဲ မီးေတာင္လည္း တကယ္ေပါက္ကြဲလို႕ ... ေျမငလ်င္လည္း တကယ္လႈပ္လာလို႕.. ဆူနာမီလည္း တကယ္ျဖစ္လာလို႕.. အဲဒီ ဆူနာမီကလည္း မိမိေနထို္င္ရာ ကမ္းေျခကို တကယ္ လာလည္း လာခဲ့မယ္ဆိုရင္.. ေခါင္းထဲမွာ သိထားရမယ့္ အသိကေတာ့ "လႈပ္က်၊ ေအာ္၊ ေျပး ဆူနာမီကင္းေ၀း" တဲ့။
ဆိုလိုတာက ပထမဆံုး ေျမငလ်င္လႈပ္မယ္ (အားလံုးသိႏိုင္တယ္) ေနာက္ျပီး မိမိေနထိုင္ရာ ကမ္းေျခကို ဆူနာမီေရလိႈင္းေတြ ဦးတည္လာေနျပီဆိုရင္ ကမ္းေျခကေရေတြ က်ဆင္းသြားတတ္တယ္ (၂၀၀၄ ဒီဇင္ဘာ ဆူနာမီတုန္းက လက္ေတြ႕ပါ) ေနာက္ျပီး ေရလိႈင္းေတြ ၀င္လာရင္ ပင္လယ္ဖက္က ေအာ္သံေတြ ႀကားလာ ရပါ လိမ့္မယ္။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ အနည္းဆံုး(၁၀)မီတာ ေပ(၃၀)ေလာက္ျမင့္တဲ့ အျမမ့္တစ္ခု ကိုေရာက္ေအာင္ေျပးျပီး ခိုလံႈပါ။ ဒါဟာ အႏွစ္ခ်ဳပ္ပါပဲ။
ေျပာခ်င္တာကေတာ့ Barren ကြ်န္းမီးေတာင္ ဒီလိုျဖစ္ေနတာ အႀကိမ္ႀကိမ္ရွိ ပါျပီ။ လက္လွမ္း မီသေလာက္ေျပာရရင္ 1787, 1789, 1795, 1803-04, 1852(?), 1991, 1994-95, 2005-2006, 2015 စတဲ့ႏွစ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ မီးေတာင္ အေႀကာင္းကို သိတဲ့ ပညာရွင္ဆိုတာ သပ္သပ္ရွိပါတယ္။ Vocanologist လို႕ေခၚပါတယ္။
(၁) ေရေအာက္ငလ်င္ (Maritime earthquake) ျဖစ္ရမယ္။
(၂) အင္အားက ရစ္ခ်္တာစေကား (၇)အထက္ ျပင္းထန္ရမယ္။
(၃) ေျမငလ်င္ ဗဟိုခ်က္ဟာ အနက္ (၈၀)ကီလိုမိတာ မေက်ာ္တဲ့ အနက္တိမ္ ျဖစ္ရမယ္။
(၄) ေျမငလ်င္လႈပ္လို႕ ေျမသား တုန္ခါမႈဟာ အထက္ေအာက္ လႈပ္ရွားမႈျဖစ္ရမယ္။ အဲဒီခ်က္ (၄)ခ်က္နဲ႕ ကိုက္မွ ဆူနာမီ ျဖစ္ႏို္င္တယ္လို႕ ကြ်န္ေတာ္ေလ့လာ သိရွိထားရ ပါတယ္။
အဲ မီးေတာင္လည္း တကယ္ေပါက္ကြဲလို႕ ... ေျမငလ်င္လည္း တကယ္လႈပ္လာလို႕.. ဆူနာမီလည္း တကယ္ျဖစ္လာလို႕.. အဲဒီ ဆူနာမီကလည္း မိမိေနထို္င္ရာ ကမ္းေျခကို တကယ္ လာလည္း လာခဲ့မယ္ဆိုရင္.. ေခါင္းထဲမွာ သိထားရမယ့္ အသိကေတာ့ "လႈပ္က်၊ ေအာ္၊ ေျပး ဆူနာမီကင္းေ၀း" တဲ့။
ဆိုလိုတာက ပထမဆံုး ေျမငလ်င္လႈပ္မယ္ (အားလံုးသိႏိုင္တယ္) ေနာက္ျပီး မိမိေနထိုင္ရာ ကမ္းေျခကို ဆူနာမီေရလိႈင္းေတြ ဦးတည္လာေနျပီဆိုရင္ ကမ္းေျခကေရေတြ က်ဆင္းသြားတတ္တယ္ (၂၀၀၄ ဒီဇင္ဘာ ဆူနာမီတုန္းက လက္ေတြ႕ပါ) ေနာက္ျပီး ေရလိႈင္းေတြ ၀င္လာရင္ ပင္လယ္ဖက္က ေအာ္သံေတြ ႀကားလာ ရပါ လိမ့္မယ္။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ အနည္းဆံုး(၁၀)မီတာ ေပ(၃၀)ေလာက္ျမင့္တဲ့ အျမမ့္တစ္ခု ကိုေရာက္ေအာင္ေျပးျပီး ခိုလံႈပါ။ ဒါဟာ အႏွစ္ခ်ဳပ္ပါပဲ။
ေျပာခ်င္တာကေတာ့ Barren ကြ်န္းမီးေတာင္ ဒီလိုျဖစ္ေနတာ အႀကိမ္ႀကိမ္ရွိ ပါျပီ။ လက္လွမ္း မီသေလာက္ေျပာရရင္ 1787, 1789, 1795, 1803-04, 1852(?), 1991, 1994-95, 2005-2006, 2015 စတဲ့ႏွစ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ မီးေတာင္ အေႀကာင္းကို သိတဲ့ ပညာရွင္ဆိုတာ သပ္သပ္ရွိပါတယ္။ Vocanologist လို႕ေခၚပါတယ္။
ဒီပညာရွင္ေတြက လက္ရွိ Barren ကြ်န္းမီးေတာင္က မီးခိုးေငြ႕ေတြ၊ မီးပြားမီးေတာက္ေတြ မီးေတာင္၀က ထြက္ေနတဲ့ အေျခအေနကို Current status: minor activity or eruption warning မီးေတာက္ေပါက္ကြဲမႈ သတိေပးအဆင့္ဟာ အေသးစား အဆင့္သာ ျဖစ္တယ္လို႕ သတ္မွတ္ ထားေႀကာင္း ပါဗ်ာ...
ေဒါက္တာထြန္းလြင္
0 comments:
Post a Comment